ماده اولیه اصلی که در ریسندگی پشمی به کار برده می شود عبارت است از پشم گوسفند و الیاف مصنوعی پشم عبارتست از پوشش موئی بدن حیواناتی نظیر گوسفند، بز، شتر و غیره. پشم به دسته های پشم تازه، ضایعات ماشین شانه و کارخانجات ریسندگی فاستونی، پشم بازیابی شده و پشم دباغی شده طبقه بندی می شود. پشم تازه را از بدن گوسفند می چینند و پشم دباغی شده را از پوست گوسفند کشته شده تهیه می کنند. پشم بازیافته، پشمی است که از پارچه های کهنه و تکه پاره های خیاطی طی عملیات مخصوص جدا می شود.پشم خالص نو معمولا به انواع ظریف،نیمه ظریف، نیمه ضخیم . ضخیم تقسیم می گردد.الیاف ظریف پشم، باریک و دارای موجهای ظریف و کوتاه است. درصد یکنواختی الیاف پشم در طول و ظرافت بالاست و مو و ضایعاتدر آنها وجود ندارد. متوسط ظرافت این نوع الیاف 5/14 میکرون و متوسط طول آنها بین 25 تا 120 میلیمتر است. الیاف ظریف پشم بالای 55 میلیمتر در سیستم ریسندگی به کار برده می شوند و الیاف کوتاهتر آن در سیستم پشمی مصرف می گردند. الیاف ظریف پشم به انواع پشم به انواع پشم مرینو ظریف و کراس برد ظریف اطلاق می گردد. معمولاً الیاف پشم مرینو، سالی یک بار از گوسفند مرینو در فصل بهار چیده می شود. الیاف نیمه ظریف پشم معمولاً کمی پست تر از الیاف پشم است و درصد نایکنواختی در طول ظرافت آنها بیشتر وجود دارد. متوسط ظرافت این الیاف 27 میکرون و ضریب نایکنواختی آنها بیشتر از 21% نیست. الیاف نیمه ظریف پشم معمولاً از نوع کراس برد است. و این الیاف را هم بیشتر در صنایع فاستونی به کار می برند و از آنها می توان پارچه هایی با کیفیت خوب تهیه نمود. الیاف پشم نیمه ضخیم دو نوع است. الیاف پشم نیمه ضخیم هموژن و الیاف پشم نیمه ضخیم غیرهموژن

پشمهای نیمه ضخیم غیر هموژن شامل الیاف پست پشم بوده، در انها مقدار زیادی مو دیده می شود. این الیاف معمولاً سالی دو مرتبه از بدن حیوان چیده می شوند و نام فصل مربوطه( پشم بهاره یا پشم پاییزه ) نامیده می شوند. الیاف پشم ضخیم نیز به دو دسته، الیاف ضخیم هموژن و غیر هموژن تقسیم می شوند. طول  موج  آنها کم و تقریباً صاف است. ظرافت متوسط آنها بین 40 تا 67 میکرون قرار دارد. این پشمها معمولاً از گوسفند بومی آسیایی و یا لینکلن انگلیسی چیده می شوند و طول آنها بین 150 تا 300 میلیمتر است. این الیاف بیشتر در صنایع پشمی و گاهی در صنایع فاستونی ضخیم بافی به کار می رود. الیاف پشم ضخیم غیر هموژن شامل انواع مختلف پشم نامرغوب و پشمهای دباغی شده به طور مخلوط وجود دارد که در آنها مقدار زیادی مو دیده می شود، ظرافت آنها بالای 70 میکرون است و سالی دو مرتبه از بدن گوسفند چیده می شوند پشم بهاره دارای ارزش بیشنری است و خاصیت الاستیکی و جهندگی آن بیشتر است، بنابراین کارخانه ها هم از آن استقبال بیشتری می کنند، زیرا قابلیت ریسندگی آن در سیستم پشمی و سیستم فاستونی بهتر است

طبقه بندی الیاف پشم احتیاج به تخصص و تجربه زیاد دارد  در موسسه بین المللی تحقیقات پشم، طبقه بندی را بر پایه موارد زیر انجام می دهند

• ظرافت متوسط الیاف پشم و درصد یکنواختی آن

• متوسط طول الیاف پشم و درصد یکنواختی آن

• قابلیت ریسندگی

• قدرت نمدی شدن

الیاف پشم غیر هموژن و یا مخلوط شامل الیاف درهم پشم با ظرافتهای مختلف و طولهای نایکنواخت است. این نوع الیاف به 4 دسته تقسیم می شوند

• الیاف مخلوط از الیاف نیمه ضخیم و ضخیم یکنواخت

• الیاف مخلوط از الیاف نیمه ضخیم و ضخیم با یکنواختی متوسط

• الیاف مخلوط از الیاف نیمه ضخیم و ضخیم نا یکنواخت

• الیاف مخلوط ضخیم خیلی نایکنواخت

 پشمی که از قسمت های مختلف گوسفند چیده می شود باید به طور جداگانه طبقه بندی و به نام همان قسمت به بازار عرض گردد، این عمل را اصطلاحاً سورتینگ می نامند. عمل طبقه بندی  الیاف را که بر مبنای ظرافت، طول و قابلیت ریسندگی انجام می شود اصطلاحاً گریدینگ می نامند. با طبقه بندی دقیق الیاف و مصرف آنها با درصد یکنواخت در قسمت حلاجی نخی با کیفیت و قیمت ثابت و یکنواخت تهیه می شود و در نتیجه احتیاجی نیست که مرتباً تنظیمات در قسمت ریسندگی و یا در قسمت تکمیل تغییر داده شود.  الیاف ویسکوز هم به صورت خام و هم به صورت ( بیرنگ) و هم به صورت رنگی تهیه می شوند. برای تهیه الیاف رنگی مواد رنگ را به محلول ویسکوز در قسمت ریسندگی اضافه می کنند، این الیاف رنگی مقاومت زیادی دارند.به طور کلی پارچه ها و تریکوهایی که از مخلوط پشم و پلی استر تهیه می گردند، دارای خاصیت شستشو و اطو پذیری خوب بوده، دیر چروک و کیف می شوند، استحکام، دوام و ظاهر پوششی انها خوب است، الیاف پلی استر برای مخلوط با پشم مناسب است. برای تهیه انواع پارچه، قالی، موکت، پتو و غیره. الیاف پلی استر مخلوط با پشم به مقدار زیادی در صنایع فاستونی بافی مصرف می شوند. با افزایش مقدار پلی استر در مخلوط مقاومت و کشش طولی محصول تولیدی افزایش می یابد بر اثر آزمایشات به دست آمده، مشخص شده قدرت نخ مخلوط 50/50 پلی استر پشم دو برابر نخ صد درصد پشمی است بدلیل اینکه خاصیت نمدی شدن و پرزدارشدن الیاف پلی استر کم است

الیاف اکلریک در حال حاضر بهترین و شبیه ترین الیاف مصنوعی نسبت به پشم است. الیاف اکلریک از پلیمریزاسیون اکریلونیتریل و اکریلونیتریل از متلین، اتلین، پروپلین و سایر محصولات نفتی تهیه می شود. الیاف اکلریک به تنهایی یا مخلوط با پشم در سیستم ریسندگی پشمی و فاستونی به کار برده می شود، تنها عیب الیاف اکریلیک به خاطر شباهت زیاد به پشم و خاصیت حجیم بودن به مقدار زیادی در پارچه بافی و تریکو بافی مصرف می شود. در صنایع فاستونی به نسبت 20 تا 55 % مخلوط با پشم مصرف می گردد برای تهیه پارچه های نمدی و پشمی به نسبت 35% و برای پارچه های لباسی نسبت 30تا 55 درصد مصرف می شود

منبع 

 کتاب ریسندگی الیاف بلند/ بخش دوم/ فصل اول

نوشته : یاکوف یاویلویچ